حنظلة بن اسعد شبامی
حَنْظَلَة بن أسعَد شِبامی (شامی) از یاران امام حسین(ع) که همراه با آن حضرت در واقعه کربلا به شهادت رسید.
اختلاف در نام
درباره نام وی اختلاف نظر وجود دارد. شیخ طوسی هنگام اشاره به اصحاب امام حسین(ع)، او را با نام حنظلة بن أسعد الشِّبامی ذکر کرده است. نام پدر وی در برخی متون، سعد ذکر شده است . ابن شهر آشوب شخصی با نام سعد بن حنظله را در شمار شهدای کربلا آورده است. اما تستری معتقد است که نام صحیح وی حنظلة بن أسعد شبامی است که در عیون اخبار الرضا(ع) به صراحت آمده است.
در کربلا
در روز عاشورا حنظله خدمت امام(ع) رسید و پیش روی امام(ع) این آیه را خطاب به لشکر کوفه بانگ زد: ... یا قَوْمِ إِنِّی أَخَافُ عَلَیکم مِّثْلَ یوْمِ الْأَحْزَابِ * مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِینَ مِن بَعْدِهِمْ ۚ وَمَا اللَّـهُ یرِیدُ ظُلْمًا لِّلْعِبَادِ * وَیا قَوْمِ إِنِّی أَخَافُ عَلَیکمْ یوْمَ التَّنَادِ * یوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِینَ مَا لَکم مِّنَ اللَّـهِ مِنْ عَاصِمٍ ۗ وَمَن یضْلِلِ اللَّـهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ* (ترجمه: ... «ای قوم من، من از [روزی ] مثل روز گروه‌ها[ی مخالف خدا] بر شما می‌ترسم. * [از سرنوشتی ] نظیر سرنوشت قوم نوح و عاد و ثمود، و کسانی که پس از آنها [آمدند]. و [گرنه ] خدا بر بندگان [خود] ستم نمی‌خواهد. * و‌ای قوم من، من بر شما از روزی که مردم یکدیگر را [به یاری هم ] ندا درمی دهند، بیم دارم. * روزی که پشت کنان [به عنف ] بازمی گردید، برای شما در برابر خدا هیچ حمایتگری نیست؛ و هر که را خدا گمراه کند او را راهبری نیست.» *)
آنگاه گفت:
- ای قوم، حسین را مکشید که ... فَیُسْحِتَکم بِعَذَابٍ ۖ وَقَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَیٰ (ترجمه: [خدا] شما را به عذابی [سخت ] هلاک می‌کند، و هر که دروغ بندد نومید می‌گردد.»)
امام(ع) در پاسخ او فرمود:
- ای ابن سعد، خدا تو را رحمت کند. آنها وقتی دعوت حق تو را رد کردند و حمله کردند تا خون تو و یارانت را بریزند، مستحق عذاب شدند، چه رسد به الان که یاران پارسای تو را شهید کرده‌اند.
سپس حنظله گفت:
- فدایت شوم، راست گفتی، تو داناتر از من در دین هستی و بهتر از من آن را می‌فهمی. سوی آخرت رویم که به برادرانمان ملحق شویم... درود خداوند بر تو ای اباعبدالله و خاندان پاکت. خداوند ما را با تو در بهشت قرین سازد.
در حالی که امام حسین(ع) آمین می‌گفت، حنظله به میدان شتافت و پس از کشتن تعدادی از لشکر کوفه، به شهادت رسید.
پانویس
منابع
- ابن بابویه، محمد بن علی، عيون أخبار الرضا عليه السلام، تصحیح مهدی لاجوردی زاده، تهران، انتشارات جهان، بی‌تا.
- ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، تحقیق و فهرست یوسف البقاعی، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۲۱ق.
- تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، موسسه نشر الاسلامی، ۱۴۱۴ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، موسسه الوفا، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام،قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.